De bedrijvigheid in de Nederlandse industrie neemt verder af. Veel ondernemingen snijden in de kosten en ook in het aantal banen. Het laatste is opmerkelijk, constateert ABN Amro-sectoreconoom Albert Jan Swart: “Want vanwege de krappe arbeidsmarkt laten werkgevers niet zomaar gaan.”
De Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie is in september opnieuw gedaald, van 45.9 naar 43.6, de laagste score sinds mei 2020. “De situatie is niet zo ernstig als aan het begin van de coronapandemie, toen toeleveringsketens stilvielen, maar het is duidelijk dat de malaise in de industrie voortduurt”, zegt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie, Transport & Logistiek bij ABN Amro. Dit leidt tot een snelle daling van de productie, het aantal nieuwe orders en het aantal openstaande orders. De bedrijvigheid neemt gestaag af. Ook de afzetprijzen dalen weer, in hoog tempo bovendien. Deels komt dat doordat bedrijven dalende energie- en materiaalprijzen doorgeven aan hun afnemers. De concurrentie neemt ook toe, wat een extra reden voor sommige ondernemingen is om hun prijzen te verlagen.
Inflatie en rente
De hogere rentetarieven maken de financiering van zowel halffabricaten als van kapitaalgoederen zoals machines en transportmiddelen duurder. De hoge inflatie en hoge rente leiden tot vertraging van de economische groei, met als gevolg een sterke afname van de vraag naar industriële producten. Door de zwakke vraag zijn ook de prijzen aan het dalen. “De hogere rente op de kapitaalmarkt en de hogere beleidsrente lijken duidelijk vat te krijgen op de prijzen van industriële goederen”, constateert Swart.
Nederlandse industrie boert achteruit
Deze ontwikkeling volgt op die van het tweede kwartaal van 2023. Daarin produceerde de Nederlandse industrie 9,5 procent minder dan een jaar eerder. Daarmee was Nederland na Estland het land met de sterkste afname van de productie binnen de Europese Unie. De Deense industrie nam met 11,2 procent het sterkst toe in vergelijking met het tweede kwartaal van 2022. Gemiddeld nam de productie van de industrie in de Europese Unie af met 0,2 procent. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat.
De sterke afname van de productie van de industrie in Nederland ten opzichte van Europa komt volgens het CBS voor een groot deel door een daling in de machine-industrie en de chemische industrie. In Denemarken produceerde vooral de farmaceutische industrie meer.
Ondernemingen schrappen banen
Veel ondernemingen snijden in de kosten. Dat doen ze onder meer door in te teren op hun voorraden grondstoffen en halffabricaten om liquiditeit vrij te spelen. Ook zet een aanzienlijk deel van de bedrijven het mes in het aantal banen. Swart: “Veel ondernemingen verlengen tijdelijke contracten niet. Dat is opvallend, want vanwege de krappe arbeidsmarkt laten werkgevers hun personeel niet zomaar gaan.” De sectoreconoom vermoedt dat de meeste ondernemers pessimistisch zijn over de komende maanden. “Dat sluit aan bij onze indruk uit gesprekken met ondernemers. De malaise komt op een slecht moment, omdat de loonkosten sterk stijgen door de snelle stijging van het minimumloon en de cao-lonen.”
Herstel van de vraag
ABN Amro verwacht voorlopig geen sterk herstel van de vraag naar industriële producten. Daarvoor moet eerst de inflatie worden beteugeld en de rente worden verlaagd. De bank verwacht dat de productie van de Nederlandse industrie dit jaar daalt met 7,5 procent. Naar verwachting kan de vraag pas volgend jaar geleidelijk herstellen.
‘Bijscholing is cruciaal voor verduurzaming industrie’
In slechts zeven jaar is het aantal onvervulde functies die essentieel zijn voor de verduurzaming van de industrie bijna verdubbeld, tot bijna 51.000 in het tweede kwartaal van 2023. Voor al deze beroepen is er een krappe arbeidsmarkt. Daarom is bijscholing cruciaal. Lees hier verder.
