Diverse arbeidsmarktsubsidies van de rijksoverheid werken niet goed of helemaal niet. Dit blijkt uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer.

De Algemene Rekenkamer nam drie subsidies op de korrel: het Stagefonds Zorg, subsidie voor omscholing van werknemers tot ICT’er of technicus, en de Stap-regeling waarmee burgers € 1.000 subsidie voor een cursus krijgen als opstapje naar de arbeidsmarkt.

Stagefonds Zorg: geen oplossingen

Het tekort aan stageplekken in de zorgsector wordt niet opgelost door het Stagefonds Zorg, zoals de minister voor Langdurige Zorg en Sport denkt. Bij het aanbieden van stageplaatsen is het werven en binden van personeel veel belangrijker voor zorginstellingen dan de kosten die dit met zich meebrengt. Van alle mbo-stagiaires blijft 40 tot 80 procent, variërend per opleiding, uiteindelijk werken bij de instelling. Geld is hiervoor niet de oplossing, meer beschikbare stagebegeleiders wel. 

De Algemene Rekenkamer vindt het beter om voor het creëren van meer stageplekken een andere aanpak te kiezen, dan geld te blijven pompen in stagesubsidies of andersoortige  vergoedingen.  

Subsidie geen succes

Ook een omscholingsregeling van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) om werknemers voortaan in te zetten voor ICT en techniek heeft bijna niets opgeleverd. Onbekend of onaantrekkelijk voor bedrijven, concludeert de Algemene Rekenkamer over de in 2021 ingestelde regeling waarvoor bedrijven de afgelopen twee jaar subsidie konden krijgen. 

Wie in een door de coronacrisis getroffen sector werkzaam was, kon zich via de regeling laten omscholen naar een functie in de ICT of de techniek. Mits je tijdens de omscholing en een halfjaar daarna bij het betreffende bedrijf in dienst zou blijven. 

Het verwachte succes van deze regeling bleef uit en die is in 2023 daarom ook gestaakt. Over beide subsidiejaren is uiteindelijk in totaal voor 258 werknemers een subsidie verstrekt. Van de € 75 miljoen die beschikbaar was voor deze regeling bleek na twee jaar € 74 miljoen ongebruikt. 

Gebrek aan inzicht bij de minister van Economische Zaken in de redenen waarom een werkgever investeert in omscholing of het binnenhalen van zijinstromers, vormt een belangrijke oorzaak voor dit magere resultaat, aldus de Algemene Rekenkamer. 

Stap-subsidie: wat is het effect? 

Wat betreft de Stap-subsidie ligt het iets anders. Daarvoor is juist veel belangstelling voor een cursus of opleiding die de kansen van mensen op de arbeidsmarkt kan verbeteren. In 2022 ontvingen 216.269 personen een Stap-budget via tweemaandelijkse aanvraagrondes. Daarvan zou 40 procent anders niet aan hun cursus of opleiding zijn begonnen. Voor de rest was de subsidie van € 1.000 een mooie meevaller. 

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil met de Stap-regeling een bredere groep bereiken dan in het verleden met de fiscale aftrek scholingsuitgaven die  vooral hoogopgeleiden aansprak. Volgens de Algemene Rekenkamer is het echter onduidelijk of deze bredere groep wordt bereikt. Laagopgeleide ontvangers maken maar 10 procent uit van het totaal, terwijl ze 23 procent van de bevolking vormen. Werkzoekenden en zzp’ers maken relatief meer gebruik van deze subsidie, mensen met een tijdelijk arbeidscontract en 55-plussers relatief minder. 

Lees ook: Deze geluksvogels kregen het Stap-budget

Verder zijn de opleidingen die met het Stap-budget worden gevolgd zo breed, dat de Algemene Rekenkamer zich afvraagt of die in alle gevallen ook arbeidsmarktgericht zijn. En het is niet duidelijk of de arbeidsmarktpositie van cursisten echt versterkt wordt en de gewenste bredere doelgroep daadwerkelijk wordt bereikt. Ook is er onvoldoende controle op misbruik en oneigenlijk gebruik. 

Geen Stap meer in 2024

Wie nog gebruik wil maken van de Stap-regeling, kan dat dit jaar nog doen. In 2024 wordt de regeling afgeschaft.