Marieke van den Berg uit Gorinchem is directeur van drie scholen in het voortgezet onderwijs bij Stichting OVO. Een uitdagende baan, maar, zo benadrukt Marieke stellig: ze doet dat natuurlijk niet alleen. Sterker nog: ze vindt samenwerken met onder meer het bedrijfsleven onontbeerlijk.

door Eline Lohman

“Wij zijn eigenlijk net een bedrijf”, zegt Marieke, wanneer ze door de hal van het Omnia College – zij is ook nog directeur van het Vita College en ISK De Toekomst – loopt. Er wordt hier hard gewerkt. In de ene praktijkruimte werken leerlingen aan hun vaardigheden voor technisch vakmanschap en in de andere ruimte focussen leerlingen zich op horeca. Zo telt vmbo wel zes profielen. Docenten zijn in de klas primair verantwoordelijk voor de kwaliteit. “Mijn rol is het binden en boeien van goede mensen om vanuit hun passie en expertise tot optimale ontwikkeling te komen als school, in ons geval talentontwikkeling bij jongeren”, legt Marieke uit. “En ik ben vooral bezig met het onderwijs van de toekomst. Wij dragen graag bij aan maatschappelijke opgaven en leiden op naar de behoeften van de regionale arbeidsmarkt. En dat vraagt om samenwerking, om verbindend leiderschap.” 

Samenwerking onderwijs met bedrijfsleven

Dat doel streeft Marieke al jaren na. Zij werkt in het najaar 25 jaar in het onderwijs, waarvan elf jaar in Gorinchem en sinds vijf jaar als directeur bij Stichting OVO, de overkoepelende onderwijsorganisatie voor openbaar onderwijs. Marieke woont en werkt in Gorinchem en juist dat inspireert haar in haar leiderschap, vertelt ze. “Ik woon in Gorinchem, ga met mijn kinderen naar de voetbal, leef in onze prachtige vestingstad. Ik vind het van waarde om iets toe te mogen voegen aan de eigen omgeving. Ik spreek veel mensen en zij komen met allerlei ideeën voor het onderwijs en de stad. Want zij zien ook de kansen van het nog meer inzetten op een leven lang leren. Als je goed naar elkaar luistert en van elkaar wilt leren, dan kun je elkaar goed verder helpen, juist ver over de schoolgrenzen heen.” 

Met het laatste doelt Marieke op de intensieve samenwerking met het bedrijfsleven en andere scholen. “Het gaat om verbindingen leggen. En ja, dat lukt goed in Gorinchem. We helpen elkaar en worden steeds sterker. Het onderwijs en het bedrijfsleven weten elkaar steeds makkelijker te vinden en het bedrijfsleven vindt zijn plek in de scholen. Gedeelde ambitie werkt alleen bij een gedeelde missie. Zo werken wij het beste samen met bedrijven die meevoelen met welke begeleiding leerlingen nodig hebben. Geen werknemers opleiden, maar jonge mensen een goede oriëntatie en start in onze regio geven. Jonge mensen inspireren en opleiden vanuit je eigen passie voor je vak: daar gebeurt het, daar maken we samen het verschil. Deze successen inspireren om samen door te gaan en verder te groeien.”

Groeiend scholen, krimpende arbeidsmarkt

In haar werk heeft Marieke te maken met die successen, maar ook met uitdagingen. Zo is de grootste uitdaging om steeds weer nieuwe mensen te vinden, zeker met groeiende scholen in een krimpende arbeidsmarkt. “We investeren veel tijd in ons netwerk. Alle drie de scholen hebben een duidelijk profiel, wat helpt om nieuwe collega’s te trekken. We zien dat steeds meer locals erbij willen horen, mee willen doen. Dat geeft goede energie in de teams. Locals blijven vaak ook langer verbonden en dat komt de continuïteit ten goede. Extra leuk: ik zie nu ook de eerste oud-leerlingen op gesprek komen – dat is toch te gek?” 

Er is ook steeds meer mobiliteit op de arbeidsmarkt: Marieke merkt dat mensen uit het bedrijfsleven graag willen meebouwen in het onderwijs, hun vak doorgeven aan de volgende generatie. “Dat helpt ons enorm. Ik denk graag mee in het kijken naar wat zij voor ons kunnen betekenen en andersom. Dat vraagt om maatwerk en flexibiliteit vanuit beide werelden: onderwijs én bedrijfsleven. Kwaliteit is en blijft het belangrijkste; alleen met de basis goed op orde, kun je deze ambities waarmaken.” 

Behoeften leerlingen

Of iemand nu van de docentenopleiding afkomt of uit het bedrijfsleven en een omslag maakt naar werken in het onderwijs: het gaat er volgens Marieke om dat je met elkaar kinderen een plek laat vinden in de maatschappij. “In het begin, toen ik hier net begon, was ik veel bezig met wat er binnen het Omnia College en Vita College moest gebeuren. Maar ik merkte al snel dat er nog veel meer kansen lagen buiten de scholen; de leerlingen wijzen ons de weg en geven aan waar hun behoeften liggen. Daar luisteren we als team naar. Vijf jaar geleden vroeg ik vooral om hulp voor onze leerlingen en collega’s door expertise van bedrijven uit te nodigen. Intussen is er een krachtig samenspel: hoe spelen we in op de krapte op de arbeidsmarkt en hoe kunnen we elkaar daarbij helpen? Door samen op te leiden en te begeleiden, zowel op school als tijdens de lessen extern.” 

In het verlengde hiervan is Marieke samen met onder meer de gemeente, het mbo, ondernemersvereniging IKG, GorkumNext – platform voor ondernemerschap – en onderwijscentrum I-Lab betrokken bij het ontwerp van de zogenoemde regionale beroepencampus. “Vroeger werkte iedere school voor zich aan de ontwikkeling van de regio. Mede dankzij Sterk Techniekonderwijs werken we anno 2024 steeds meer samen. Een regionale campus is een volgende kans: deze beroepencampus mag een hotspot worden met alle voorzieningen op het gebied van beroepsonderwijs van vmbo tot mbo, open voor alle scholieren in Gorinchem en omstreken. Ook bedrijven stellen zich open. Met Van der Valk Hotel Gorinchem ontwikkelen we een mbo-opleiding kok en gastheerschap ín het hotel.”

Hybride leren

Daar komt het ‘over de schoolgrenzen heen’ weer om de hoek kijken. Marieke: “We toveren de schoolgebouwen om tot echte werkplekken én we zijn steeds meer buiten het schoolgebouw aan het leren, in de praktijk. Ik denk dat je dit over het algemeen veel vaker gaat zien in de toekomst in het onderwijs: dat het schoolgebouw multifunctioneel wordt ingezet en we hybride gaan leren. Ik geniet er ook van dat leerlingen bij bedrijven veel meer vaardigheden mogen leren en zo al op jonge leeftijd hun netwerk opbouwen, dat ze mee kunnen nemen als ze de straks echt gaan werken. Het wordt eigenlijk allemaal hybride. Dat geldt ook voor leerlingen onderling: ik vind het belangrijk dat jonge burgers elkaar ontmoeten ‘over de scholen heen’. Daar ontstaat wederzijds begrip, daar ontwikkelen we het echte samenleven. Ik zet me daar actief voor in en zorg voor een duurzame aanpak. Zo zijn we trots op de lancering van GoCademy met tal van dit soort activiteiten voor een Rijke Ontwikkeldag voor al onze kinderen in Gorinchem.”

“Je ziet: het zijn geen losse ideeën die een school tot een succes maken, maar juist samenwerking. Dan krijg je kwaliteit. Met steeds meer mensen bouwen we aan een mooi Gorinchem. Mij drijft vooruitgang, ontdekken, ontwikkeling, dromen-durven-doen, de positieve verandering. Ik geloof in de kracht van de natuur, kracht van de (jonge) mens, de kracht van samen toekomst maken. Samen werken, samen leren, samen leven. En iedereen doet mee!”