Een interview met Cees-Jan Bloemendaal is er eentje in de categorie ‘voor eigen risico’. De Wezeper is adviseur gevaarlijke stoffen bij incidenten en weet niet wanneer hij in actie moet komen. “Als de pieper gaat, vertrek ik direct naar een brand of een ander incident. Ons gesprek is dan voorbij.” We nemen de gok en dat is de juiste keuze…

door Barry Wensink

Cees-Jan Bloemendaal werkt bij Veiligheidsregio IJsselland, standplaats Zwolle. Dat is een samenwerking tussen elf gemeenten, waaronder Zwolle, Kampen en Deventer. “Daar heb ik een kantoorbaan als coördinator bevolkingszorg. Dit omvat de gemeentelijke taken tijdens een ramp of crisis. Ondertussen draai ik eens in de vijf weken een week piket – van donderdagavond tot donderdagavond.”

Wanneer komt een adviseur gevaarlijke stoffen in actie?

Gemiddeld gaat het om zo’n twee uitrukken per week. “Het is 0,2 fte van mijn baan en daar zit het oefenen ook bij. In die week staat mijn pieper aan en als er dan een bijzondere brand is of wat anders met gevaarlijke stoffen, dan word ik opgeroepen om advies te geven. Ik zit niet in zo’n grote brandweerauto met water en ben er ook niet als eerste.”

Dat laatste lijkt wellicht een probleem, maar Bloemendaal legt uit dat dat wel meevalt. “Op de iPad zie ik wat de meldkamer ook ziet en gaat het, al dan niet met blauwe lichten en sirene, richting incident. Onderweg word ik bijgepraat, omdat ik dus een behoorlijk lange aanrijtijd heb. De hulpdiensten zeggen wat ze zien, horen en ruiken. Zo weet ik wat er speelt en kan ik al advies geven wat ook de veiligheid van de hulpverleners ten goede komt. Verder kijk ik wat er te redden valt voor mens en dier en ten slotte wat we kunnen doen voor de leefomgeving; bijvoorbeeld de vrijgekomen, giftige rook beperken.”

Gekantelde tankauto

We vragen wanneer Bloemendaal precies in actie moet komen en noemen zelf het voorbeeld van een gekantelde tankauto met ‘rotzooi’ aan boord. “Dat zou kunnen. Verder kan er iets misgaan bij bedrijven, er kunnen branden zijn met asbest op het dak, er gaat op een boerenbedrijf iets mis met de mestput of er is een stilstaande vrachtwagen met problemen. Het kan ook een poging zijn tot zelfmoord met middelen die ook voor de hulpverleners gevaarlijk kunnen zijn.”

Snijden aan kantoorpapier

Hoelang is de inwoner van Wezep al actief in deze ‘tak van sport’? “Ik ben in 2013 begonnen met de opleiding. Ik had toen een kantoorbaan bij de provincie Overijssel en het grootste risico was dat ik me aan het kantoorpapier zou snijden. Ik zocht wat meer uitdaging. Lang geleden, tijdens mijn eerste baan, was ik al eens in aanraking gekomen met adviseurs gevaarlijke stoffen. In die tijd, met jonge kinderen, zag ik het niet zitten om piketdiensten te draaien. Per toeval kwam het weer langs en heb ik aangegeven geïnteresseerd te zijn. Ik ben aangenomen en heb de opleiding gedaan. Tegenwoordig ben ik ook als docent actief voor de landelijke opleiding om mijn ervaringen over te brengen.”

“De adrenalinekick én de lol om van het ene op het andere moment alles opzij te leggen en weg te rennen om te helpen sprak me aan”, vertelt Bloemendaal. “Het heeft natuurlijk ook iets van een jongensdroom: met blauwe lampjes op de auto naar een incident rijden en vooraan mogen staan.”

Als Bloemendaal op pad gaat, heeft hij een brandweeruniform aan. “Feitelijk ben ik onderdeel van de brandweer en dat zie je aan het voertuig waarin ik rij. We werken nauw samen met onder andere ambulances, gemeenten, omgevingsdiensten en waterschappen. Door stoffen te meten en de uitkomsten door te geven, vergroten we ook het behandelingsperspectief in ziekenhuizen.”

Acrylzuur

Graag willen we een concreet voorbeeld horen van een zaak die is bijgebleven. “Het meest risicovolle scenario waar ik bij ben geweest was een tankwagen met acrylzuur die op z’n kant lag. Als dat zuur opwarmt, kan het polymeriseren. Als het verder misgaat, kan de tankwagen exploderen. Doordat het om een volle tankwagen ging, is rechtop zetten en weer doorrijden niet aan de orde. Ik ben ’s morgens om 10.00 uur opgepiept en ging rond 23.00 uur weer naar huis. Dat zijn hele grote incidenten, waarbij ik als adviseur gevaarlijke stoffen met mijn deskundigheid moet overbrengen wat de risico’s zijn. Het zijn spannende inzetten, waarbij je je steeds afvraagt of je niets mist. Ik spar wel telefonisch met een collega, maar in feite ben ik daar de enige met de noodzakelijke kennis. We hebben eerst duidelijke afspraken gemaakt over wat te doen als de signalen steeds duidelijker worden dat de tankwagen gaat ontploffen.”

De Wezeper maakte ook zelfmoordpogingen mee – “dat gaat je niet in de koude kleren zitten” – en een dodelijk ongeval op een boerderij. “Dat zijn hele heftige inzetten. Natuurlijk is het voor bijvoorbeeld een bedrijf heel naar als een pand afbrandt en asbestverontreiniging kost ook veel geld, maar het is niet te vergelijken met persoonlijk leed. Dat is vele malen erger.”