Door het recordaantal vacatures in de zorgsector dreigen de wachttijden langer te lang te blijven. Verlaging van het ziekteverzuim kan dit voorkomen. Want wanneer het verzuim wordt teruggebracht naar het niveau van voor de coronacrisis kan bijna de helft van het aantal vacatures worden ingevuld, aldus ING Research in haar Vooruitzicht Zorg.

In 2022 lag de groei van de zorgverlening voor het eerst in vijf jaar lager dan de groei van de gehele economie. Ook in 2023 en 2024 blijft de groei beperkt tot 2,5 en 2,0 procent – onvoldoende om aan de toenemende zorgvraag te kunnen voldoen. Het aantal behandelde ziekenhuispatiënten is weer op precoronaniveau, maar de zorgbehoefte is nu groter door bevolkingsgroei, vergrijzing en uitstel van behandelingen tijdens de coronajaren. De gemiddelde wachttijd voor een ziekenhuisbehandeling ligt met gemiddeld ruim acht weken nog altijd boven de aanvaardbare maximumnorm van zeven weken.

“Zorgaanbieders zetten alle zeilen bij om de eindjes aan elkaar te knopen”, zegt Edse Dantuma, sectoreconoom Zorg bij ING. “Zowel op personeel als op financieel vlak blijft het voor hen een uitdagende tijd. Het verder uitvoeren van de afspraken uit het Integraal Zorgakkoord is daarom, ondanks de val van het kabinet, noodzakelijk om de zorgverlening effectiever te maken.”

Zorgvraag is groter dan aanbod 

Het aantal patiënten dat in ziekenhuizen behandeld wordt ligt weer rond het niveau van voor de coronapandemie. Het bereiken van de oude productieniveaus is echter niet genoeg om de wachttijden substantieel omlaag te krijgen. De zorgvraag is dit jaar namelijk groter dan in 2019. Deze groeit structureel onder invloed van bevolkingsgroei en vergrijzing. Ook het uitstellen van behandelingen tijdens de coronajaren heeft tot een verhoogde zorgbehoefte geleid. De werkvoorraden van nog te leveren zorg zijn dit jaar weliswaar gedaald, maar liggen volgens de laatste NZa-cijfers bij de meeste specialismen nu stabiel op een fors hoger niveau dan in 2019 (precorona).Niet alleen voor ziekenhuiszorg, ook in de ggz en de langdurige zorg zijn de wachtlijsten lang. Daar is bovendien geen daling zichtbaar.

Terugbrengen ziekteverzuim 

Uit ING’s Vooruitzicht Zorg blijkt dat het ziekteverzuim in de zorg – met gemiddeld bijna 8 procent in de laatste vier kwartalen – ruim hoger ligt dan het landelijke gemiddelde van alle sectoren (5,4 procent). In de verpleging en verzorging met overnachting is het verzuim met bijna 9 procent het hoogst. “Met een verlaging van 2 procentpunt zou het verzuim op het niveau van voor de coronacrisis uitkomen”, stelt Dantuma. “Hiermee zouden ruim 32.000 werkzame personen minder hoeven te worden aangenomen; bijna de helft van het aantal vacatures kan daarmee worden ingevuld. Helaas is dit door de hoge werkdruk en het – mede door long covid – grote aantal langdurig zieken makkelijker gezegd dan gedaan.”