Werken in het onderwijs wordt als mooi en betekenisvol ervaren. Er is echter een keerzijde. Meer administratie en daardoor kortere onderwijstijd, subsidies die om verantwoording vragen en gedrag van ouders zorgen voor extra druk. Hierdoor kunnen leerkrachten en docenten eerder afhaken.
Marco Jansen
Stichting Meerkring in Amersfoort omvat 21 openbare scholen voor basisonderwijs, algemeen bijzonder onderwijs en speciaal (basis)onderwijs in de gemeente Amersfoort en Soest. Zij geven onderwijs aan 4381 leerlingen. Er zijn ongeveer 600 medewerkers in dienst. Op dit moment heeft Meerkring weinig vacatures, voor de zomer wordt wel een toename verwacht.
“Het lukt redelijk goed om mensen te vinden, maar bevoegde leerkrachten zijn schaars. Vanaf mei 2023 tot nu hebben we iets meer dan honderd mensen aangenomen, maar er zijn het afgelopen jaar ook weer 76 mensen uit dienst gegaan. Dat verloop is vrij groot”, vindt Jolanda Dragt, medewerker arbeidsmarktcommunicatie bij Meerkring. Verandering is volgens haar ongetwijfeld van invloed. “We zijn een ambitieuze stichting en de afgelopen vijf jaar gegroeid. Ook waren er een aantal fusies. Hierdoor kan bij mensen die al 20 jaar volgens een bepaalde manier werken, de jas niet meer passen.”
Werkdruk
Dragt denkt dat de toegenomen werkdruk ook meespeelt. “Dat krijg ik mee van collega’s. Meerkring heeft deels invloed op hoe het onderwijs te organiseren, maar financieringsvormen en verplichtingen vanuit de overheid hebben minstens zoveel invloed. De schooldagen zijn korter geworden. Nog kortere lestijd zal de werkdruk verlagen, maar ook de onderwijskwaliteit is zeker geen oplossing. Digitalisering en complete leerlingvolgsystemen gaan ten koste van de onderwijstijd. Zo is er ook veel meer administratie gekomen. Voor veel leerkrachten mag dat wel wat minder.”
Passend onderwijs geven blijft het uitgangspunt met als doel het beste uit ieder kind halen, maar de organisatie is wel gebaat bij stabiliteit, stelt Dragt. “Door subsidies, bijvoorbeeld voor speciaal (basis)onderwijs of onderwijs voor hoogbegaafde kinderen, kunnen we voor een periode meer mensen aannemen. Dat verlaagt dan de werkdruk, maar de continuïteit komt in het gedrag als je de subsidie stopt en de organisatie weer moet bijsturen.”
Onderwijsmarkt
Dragt ziet ook positieve ontwikkelingen. “Werken in het onderwijs vraagt elke dag veel van je, maar onze mensen zijn loyaal, creatief en hebben doorzettingsvermogen om het goed te doen. We hebben een begeleidingstraject voor startende leerkrachten, maar ook voor mensen die willen doorgroeien zijn er opleidingstrajecten. Wil je flexibel werken, dan kun je invalwerk doen via de verschillende invalpools, zelfs bij andere stichtingen in de regio.”
Ook wordt samengewerkt met partners in de stad en de regio. Zo is er een regionale werkgroep omtrent arbeidsmarkt om mensen te behouden voor de educatieve sector. “Er was een onderwijsmarkt voor een brede doelgroep van mensen die al in het onderwijs en de kinderopvang werken, van studenten die een stageplek zoeken tot zijinstromers die willen omscholen. Er zijn dertien gecertificeerde opleidingsscholen waar Pabo- en onderwijsassistenten in opleiding betaald stage kunnen lopen. Wij hebben vijf kindcentra waar we samen optrekken met de kinderopvangpartner. Er vindt ook uitwisseling van personeel plaats wat we in de toekomst ook willen met andere partners, zoals MBO’s.”
Zelf opleiden
Yuverta vmbo is een school met alle vmbo-leerwegen: basis, kader, gemengde en theoretische leerweg. Pauline Konersmann (53) is nu bijna twee jaar directeur van de school in Amersfoort, die rond de 450 leerlingen heeft. Yuverta heeft tussen de 50 en 60 medewerkers, zowel docenten als ondersteunend personeel. “Veel van hen staan al 20 jaar of meer voor de klas en willen niet anders. Ook heb ik veel jonge medewerkers die hier net binnen zijn gekomen. We hebben relatief veel docenten, maar wel een tekort. Momenteel zijn er vier vacatures, waarvan die voor vakken als wiskunde, Duits en natuurkunde het moeilijkst in te vullen zijn. Als je docenten niet kunt vinden, moet je ze zelf opleiden, maar dit kan beperkt, want we moeten ze ook kunnen begeleiden. Valt een docent halverwege het schooljaar uit, dan is het moeilijk een vervanger te vinden.”
Meebeslissen
Werken in het onderwijs is ontzettend mooi en betekenisvol, vindt de schoolleider. “De kwaliteit van het onderwijs kunnen we waarborgen door de inzet, gedrevenheid en het hart voor de leerlingen. Ik probeer voorwaarden te creëren zodat mensen goed hun werk kunnen doen. Medewerkers hebben autonomie binnen ons beleid en visie en vinden het fijn dat ze zelf mogen meebeslissen.”
Curling ouders
Konersmann ziet wel ontwikkelingen die ervoor zorgen dat mensen afhaken. „De druk van buitenaf op het onderwijs is wel groot. Het gedrag van ouders en de manier waarop er tegen mijn collega’s gesproken wordt; dat is waar we soms tegenaan lopen. De ‘curling ouder’ wil alles voor het kind geregeld hebben, maar wij vinden het belangrijk dat de leerling zelf leert zijn zaakjes te regelen. Ook komen steeds meer maatschappelijke problemen op het bordje van het onderwijs. Het schoolontbijt voorkomt dat kinderen met honger naar school moeten, maar lost het armoedeprobleem niet op. De druk van ouders en instanties maakt dat medewerkers kunnen afhaken, maar docenten gaan zelden weg omdat ze het werken met leerlingen niet leuk vinden. Die voldoening is vaak ook belangrijker dan het salaris.”
